آزمایشگاه آزمون بازرسی و آزمون دوره ای سیلندرهای تحت فشار

آلیاژ سیلندر گاز با توجه به خواص شیمیایی گاز موجود در آنها و تحت فشار بودن، به مرور زمان دچار خوردگی و خستگی می شود. بدین منظور کنترل و بازرسی دوره ای سیلندر از الزامات پر اهمیت در استفاده از کپسول های گاز می باشد.

آزمون دوره ای سیلندر گاز ( تست هیدرواستاتیک ) با توجه به متریال سیلندر و یکپارچه بودن یا درزدار بودن مطابق با استانداردهای گوناگون انجام می شود. این استانداردها عبارتند از:

آزمون سیلندر گاز فولادی بدون درز: استاندارد ملی 6792

آزمون سیلندر گاز آلومینیومی: استاندارد ملی 12864

آزمون سیلندر گاز کامپوزیت: استاندارد ملی 14953

آزمون سیلندر گاز جوشی استیلن: استاندارد ملی 8237

آزمون سیلندر گاز فولادی درزدار: استاندارد ملی 869 و 9424-2

با توجه به کاربرد فراوان سیلندر گاز فولادی بدون درز در صنایع مختلف به بازرسی و آزمون دوره ای سیلندر گاز فولادی بدون درز با حجم آبی 5/0 تا 150 لیتر مطابق با استاندارد ملی ایران INSO-6792 می پردازیم:

فهرست روش های اجرایی برای آزمون و بازرسی دوره ای استاندارد 6792 ( تست هیدرواستاتیک ) به شرح زیر می باشد:

شناسایی ( تعیین هویت ) سیلندر و آماده سازی برای بازرسی و آزمون
تخلیه فشار
بازرسی چشمی خارج سیلندر
بازرسی چشمی داخل سیلندر
تأیید وزن سیلندر
بازرسی رزوه های گلویی سیلندر
آزمون فشار هیدرواستاتیک یا بررسی التراسونیک ( تست هیدرواستاتیک )
بازرسی شیر و دیگر متعلقات
عملیات نهایی

شناسایی سیلندر و آماده سازی برای بازرسی و آزمون دوره ای :

قبل از اقدام به هر گونه عملیات، اطلاعات مربوط به سیلندر، محتویات و مالکیت آن باید مشخص شود.

سپس تخلیه فشار گاز سیلندر با استفاده از یک روش مطمئن که در آن کاهش فشار تحت کنترل صورت گیرد میسر خواهد بود. نکته پراهمیت در این مرحله فراهم آوردن شرایطی خاص برای تخلیه گازهای آتشزا، سمی و خورنده می باشد.

تخلیه گاز محتوی سیلندر به لحاظ آلودگی محیط زیست نباید در محیط باز صورت گیرد بلکه بایستی در مخازن خاص که برای این منظور پیش بینی شده است ذخیره گردند و همچنین برای سیلندرهایی که محتویات آن مشخص نمی باشند و یا نمی توان به روش مطمئن گاز محتوی آنها را تخلیه نمود می بایست تحت شرایط ویژه و با ایجاد شرایط ایمن اقدام به تخلیه گاز نمود.

بازرسی چشمی خارجی سیلندر :

موارد زیر در این مرحله بررسی می شود: صدمات آتش، سوختگی به سبب تماس الکترود جوشکاری با بدنه سیلندر، تغییرات یا اضافات غیر مجاز، تو رفتگی ها، بریدگی ها، برآمدگی ها، ترک ها یا لایه لایه شدن ها، خورگی بخصوص در پایه سیلندر، خرابی های دیگر مانند حک علائم غیرمجاز روی سیلندر، ثبات در وضعیت عمودی

بازرسی چشمی داخلی سیلندر :

موارد زیر در این مرحله بررسی می شود: از بین رفتن هر نوع پوشش یا لایه ای که از بازدید داخل سیلندر ممانعت کند، تمیز کردن هر سیلندری که دارای مواد خارجی یا علائم خوردگی بیش از حد تعیین شده باشد توسط روش هایی مانند ساچمه پاشی، جت آب، جت بخار و دیگر روش های مناسب .

بازرسی داخل و حارج سیلندر بدون درز

بازرسی داخل و خارج سیلندر با درز

تأیید وزن سیلندر :

به منظور تعیین تفاوت بین وزن واقعی سیلندر و وزن اولیه حک شده روی شانه سیلندر، باید سیلندر را مورد وزن قرار داد. در صورت کاهش وزنی بیش از 3% سیلندر باید مورد آزمون مکمل قرار گیرد. برای کاهش وزنی بیش از 5%، سیلندر از چرخه مصرف خارج می گردد. افزایش وزن با توجه به جدول زیر مجاز است در غیر اینصورت از رده خارج می گردد:

حداکثر انحراف مجاز در وزن خالص سیلندر – گرم	حجم آبی سیلندر – لیتر
50±	5> حجم آبی سیلندر >0/5
200±	20> حجم آبی سیلندر >5
400±	20< حجم آبی سیلندر

بازرسی رزوه های سیلندر :

موارد زیر در این مرحله بررسی می شود: کامل بودن شکل دنده، تمیزی و عدم وجود براده و دیگر خرابی ها

آزمون فشار هیدرواستاتیک ( تست هیدرواستاتیک ) یا بررسی التراسونیک :

در استاندارد 6792 دو روش برای انجام آزمون تأیید شده است:

آزمون هیدرواستاتیک یا انبساط حجمی ( تست هیدرواستاتیک )
آزمون بررسی با اولتراسونیک

آزمون هیدرواستاتیک یا انبساط حجمی( تست هیدرواستاتیک ):

این آزمون به دو روش ژاکت آبی و بدون ژاکت آبی انجام می گردد.

فشار آزمون باید از آنچه که روی شانه سیلندر به عنوان فشار پرکردن سیلندر حک شده است بدست آید.
فشار آزمون برابر با فشار کاری حک شده بر روی گلویی سیلندر می باشد.
انبساط حجمی دائمی سیلندر که بعنوان درصدی از انبساط حجمی کلی سیلندر در فشار آزمون می باشد نباید بیش از 10% باشد.

آزمون التراسونیک: بررسی ضخامت سیلندر توسط دستگاه AUT

آزمون التراسونیک سیلندرهای گاز بر پایه نحوه آزمون التراسونیک لوله ها، طبق استانداردهای ISO 9305 ، ISO 9746 و ISO 10543 انجام می شود.
آزمون التراسونیک قسمت استوانه سیلندر و ناحیه گذر به شانه ها، ناحیه گذر به کف سیلندر و نواحی بحرانی ته سیلندر باید با استفاده از دستگاه خودکار انجام گردد.
هر گاه دستگاه قادر به آزمون بخش های غیر استوانه ای نباشد باید یک آزمون دستی تکمیلی انجام شود.
سطوح خارجی و داخلی سیلندر که باید آزمون التراسونیک شود برای انجام یک آزمون دقیق و قابل تکرار باید در شرایط مناسبی باشند به ویژه سطح خارجی باید عاری از خوردگی و رنگ غیر چسبنده، آلودگی و چربی باشد.

آزمون فشار مخازن بدون درز

آزمون فشار مخازن با درز

بازرسی شیر :

اگر مقرر گردد که سیلندر مجدداً در چرخه مصرف قرارگیرد، هر شیر باید به جهت تأیید عملکرد و عدم نشتی در وضعیت بسته مورد بررسی قرارگیرد. شیرها باید الزامات استاندارد 11689 ملی ایران را برآورده نماید.

تمیز کاری و بازرسی شیر سیلندر بدون درز تمیز کاری و بازرسی شیر سیلندر با درز

عملیات نهایی :

خشک کردن و تمیز کاری: داخل سیلندر باید بلافاصله بعد از آزمون هیدرواستاتیک به لحاظ عدم وجود آلاینده مورد بازرسی قرار گیرد و بطور کامل خشک شود
بستن شیر: بستن شیر باید مطابق با استاندارد INSO-14653 صورت پذیرد.
نشانه گذاری: نشانه گذاری سیلندر باید نزدیک علامت بازرسی و آزمون قبلی حک شده و حاوی اطلاعات و شرایط ارائه شده در زیر باشد: نشان مرجع بازرسی یا آزمایشگاه مجازی که سیلندر در آن مورد آزمون قرارگرفته است. تاریخ آزمون ( این تاریخ باید بصورت ماه و سال باشد ). این نشانه گذاری باید با ارتفاعی کمینه 3 میلیمتر و بیشینه 6 میلیمتر داشته و بر روی قسمتی از سیلندر که ضخامت آن بیشتر از بدنه سیلندر است، انجام شود.
رنگ آمیزی و شناسایی: در صورت لزوم هر سیلندر باید رنگ آمیزی مجدد شود. رنگ آمیزی و شناسایی محتویات سیلندر باید مطابق با استانداردهای ملی ایران به شماره های 304 ( شناسایی سیلندر گازهای طبی ) و 712 ( استاندارد رنگ سیلندرهای گاز ) انجام شود.
سوابق: موارد زیر در این مرحله بررسی می شود: مالک، شماره سریال سیلندر، تاریخ آزمون قبلی ، سازنده ، مشخصات ساخت ، ظرفیت آبی ( حجم ) ، وزن سیلندر در هنگام آزمون ، فشار آزمون ، تاریخ بازرسی و آزمون ، نتایج بازرسی و آزمون ، بازرسی های انجام شده ، جزییات هر تعمیر یا تغییر ایجاد شده در سیلندر